Een onheilspellende voorbode

Genesis 26 - Onheilspellende voorbode
Het verhaal in Genesis 26 is een onheilspellende voorbode van de Joodse geschiedenis`. Dit schrijft Jonathan Sacks in zijn prachtige boek “Genesis – boek van het begin”. Die geschiedenis gaat door, tot op vandaag. En het eindpunt is er nog niet. 
Isaak en allen die bij hem zijn, worden getroffen door droogte, hongersnood. Hij gaat naar het gebied van de Filistijnen. Zijn vader Abraham woonde daar ook vele dagen. Als vreemdeling, dat wel. God riep Abraham, gaf hem een prachtige belofte. Zegende hem en opende hem de ogen voor water. Abraham groef putten. Hij werd er een expert in. Hij gehoorzaamt God. Dat bleef niet onopgemerkt. De Filistijnen gooiden die putten echter dicht. Ze hadden hun eigen bronnen, hun eigen goden. 

Isaak gaat de weg van zijn vader.
Isaak zocht en vond de putten van zijn vader. Maar ook Isaak werd geconfronteerd met haat, jaloezie, ruzie. De putten werden weer vernield. Isaak groef de put Esek - dat betekend “onenigheid”. De volgende put die hij groef heet Sitna – “ruzie”. Hierna, weer opgejaagd, trok hij verder en groef de put met de naam Rehoboth – dat betekent. …Toen kwam er rust. 

Opkomst antisemitisme
Jonathan Sacks merkt op dat hier het antisemitisme al begint. Drie kenmerken. A: Isaak valt op. Hij is geheel anders. Hij gehoorzaamt aan God. Hij draagt de belofte die God aan zijn vader Abraham gaf. B: Isaac was succesvol. Vond direct en steeds weer het water om van te leven. God zegent ook hem – hij oogstte het honderdvoudige. Dit blijft voor de Filistijnen niet onopgemerkt. C: Isaac is een minderheidsgroep. Onderweg, nog niet op zijn eindbestemming – het beloofde land. Dat komt later, na de periode in Egypte, na de woestijnreis. Jozua brengt de Israëlieten in het beloofde land. God brengt de Joden weer terug in het land dat wij kennen – vanaf mei 1948. Onderweg naar rust.

Actueel
De Joden (overal op de wereld, in eigen land) worden weer intensief geconfronteerd met haat, jaloezie. Zoals het was bij Abraham en Isaak in Gerar, waar de Filistijnen wonen. 
Nog een keer de drie kenmerken van het antisemitisme: a: Joden (Israël) vallen op. B: Joden (Israël) zijn succesvol. C: Joden (Israël) zijn overal een minderheidsgroep. Nog steeds worden “de putten dichtgegooid”. Israël wordt opgejaagd. In toenemende mate. Het was toen de strijd tegen de God van Abraham, Isaak. En dat is het nog steeds. Haat verblindt en is destructief.

Haat en de hater
Opvallend is dezelfde destructieve aard van de haat van de Filistijnen. Ze hadden kunnen profiteren van de bronnen van Abraham en Isaak. Kunnen delen in de zegen die zo zichtbaar was. De Filistijnen sloten hun hart hiervoor. Dat herhaalde zich de eeuwen door, tot op vandaag. De (vele) haters brengen zichzelf meer schade toe, schade aan hun eigen volk, eigen belangen. 

Rehoboth, bron van levend water
Rehoboth betekent: ruimte. “Want, zei hij, nu heeft de Here ruimte voor ons gemaakt en zullen wij vruchtbaar zijn in dit land” (Gen 26 vs22). Dat illustreert dat er na een traject van ruzie, discriminatie, afgunst, resoluties, arrestatiebevelen, aanklachten leugens etc. een andere tijd gaat komen. Wat hebben de Joden een geschiedenis van lijden. Het verhaal van Genesis 26 wijst heen naar de belofte waar het straks, aan het eind op gaat uitlopen. Er komt rust, vrede. Jonathan Sacks wijst nog naar Psalm 126 : 5: “Zij die in tranen zaaien, zullen oogsten met gejuich”. Een eind aan antisemitisme – ook de haat tegen de God van Israël. De vrede zal vanuit Jeruzalem uitgaan. 

Oproep en belofte
In Openbaring 22, het laatste hoofdstuk van de Bijbel, is er nog een oproep en een belofte: “vers 17: “en laat hij die dorst heeft, komen; en laat hij die wil, het water des levens nemen, voor niets”. Een oproep en belofte voor Israël, de Joden en voor allen uit de heidenvolken. In het Midden-Oosten en waar ook ter wereld. 
De beloften in Openbaring 22 strekken zich uit naar alle volkeren Jood, Arabier, welk volk dan ook. Ieder die zich buigt voor de Messias zal delen in de zegen die vanuit Jeruzalem zal uitgaan. “En de bladeren van de boom (de Boom des levens) zijn tot genezing van de heidenvolken” (Openbaring 22 vs 2). 
Laten we intensief bidden voor de vrede van Jeruzalem. 

F.A.v.d.Berg
Commissie Kerk & Israël