Alles onder controle?

Dat willen we graag, alles onder controle hebben. Als we even terugdenken dan heeft het daaraan nogal eens ontbroken en niet alleen het afgelopen jaar, maar misschien al wel eeuwen. En eerlijk gezegd, is het niet een beetje veel gevraagd om ALLES onder controle te willen hebben? Is de mensheid, sinds de zondeval, de controle al niet meer of minder verloren? Soms lijkt er zelfs van controle geen of nauwelijks sprake meer te zijn en lijken er onbeheersbare en niet te beteugelen krachten aan het werk. Als we het hebben over ontwikkelingen met betrekking tot het klimaat dan kun je toch niet zeggen dat we het klimaat beheersen. Nee, eerder is sprake van toenemende onbeheersbare en extreme klimatologische omstandigheden met alle gevolgen van dien.

Is het eigenlijk wel mogelijk om alles onder controle te hebben? De vraag op deze manier stellen, betekent dat we de vraag eigenlijk ontkennend beantwoorden. Het gevaar bij het streven naar meer controle zou kunnen betekenen dat we vooral vertrouwen op eigen kracht. Als plan A niet lukt dan hebben we plan B bedacht en zo proberen we mislukkingen, als het enigszins kan, te voorkomen. Een niet onbelangrijke vraag is in welke mate je als individu invloed hebt op mondiale problemen zoals de klimaatverandering of de bestrijding van de pandemie.

Zou de mate van controle over zaken afhankelijk kunnen zijn van de leeftijd? Om hier iets over te zeggen, maak ik gebruik van de illustratie van de zogenaamde ‘levenstrap’. Je zou deze trap kunnen vergelijken met een flinke keukentrap met aan beide zijden treden. We kijken in gedachten naar de zijkant van de trap en bedenken dat links, een net geboren, 0-jarige ligt. Dit baby’tje heeft nog nergens controle over en is nog geheel en in alles afhankelijk van zijn liefhebbende ouders. Na enkele jaren kan de kleine net lopen en staat op de eerste tree van onze denkbeeldige levenstrap. De kleine heeft inmiddels de controle over zijn benen, want de peuter kan lopen en daarnaast kan deze ook al wat praten en natuurlijk nog een aantal andere zaken. Op de tweede tree aangekomen, is hij of zij op de basisschoolleeftijd en zijn er nog veel meer mogelijkheden en de controle erover bijgekomen. Zolang de treden omhoog gaan nemen de capaciteiten toe en daarmee ook de controle mogelijkheden en waarschijnlijk ook de behoefte aan controle. Op de hoogste tree is de top van de carrière bereikt en is men van middelbare leeftijd en is er sprake van maximale controle. Daarna begint de afdaling deze gaat gepaard met verlies van capaciteiten en controle mogelijkheden. Op de laatste en laagste tree ontmoeten we een meer of minder hulpbehoevende persoon die veel van zijn capaciteiten en de controle over zijn zaken heeft moeten inleveren. Na de laatste tree is er geen sprake meer van enige controlemogelijkheid van de persoon zelf meer. Stopt hier het verhaal?

Ergens in het Bijbelboek Openbaringen vinden we een tekst, die we als volgt zouden kunnen lezen: ‘Ik ben het begin en Ik ben het einde.’ Al voordat er van een aarde sprake was, was God er al en Hij zal er ook zijn als het einde gekomen is. Een helpende gedachte is, wanneer wij tot de conclusie komen dat we de controle over heel wat zaken aan het kwijtraken zijn en beseffen dat Hij er is die de controle over al wat leeft, groeit en bloeit nooit zal verliezen.